Τσούκου-τσούκου.

Αγγλικός, λογοπαιγνιακός τίτλος, "Bit-by-bit".

Πριν από μερικές μέρες παρουσίασα την πτυχιακή μου εργασία.

Αν μου το έλεγε κανείς πριν από δύο χρόνια, θα γελούσα - τόσο με την ιδέα ότι εγώ θα καθόμουν να ασχοληθώ με μια πτυχιακή, όσο και με το αν θα πίστευα πως θα έφτανα ως εδώ.

Αλλά το ότι είχα φτάσει, ήταν πια η πραγματικότητα. Το θέμα ήταν, τι ένιωθα για αυτό.

Ξεκινώντας την μεγάλη διαδρομή για το πτυχίο, πέρασα από διάφορες φάσεις: Στην αρχή, ένιωθα εκείνη τη μουδιασμένη χαρά για κάτι καινούριο. Είχα χρόνια να ασχοληθώ με το πανεπιστήμιο, και γι’ αυτό, παρά το άγχος για το μέγεθος της προσπάθειας που με περίμενε, χαιρόμουν που ξεκινούσα να αλλάξω κάτι στη ζωή μου.

Μετά, σιγά-σιγά, ήρθε μπροστά μου (η, καλύτερα, με τράκαρε σαν νταλίκα) η πραγματικότητα: Από τη μια η δυσκολία της σχολής μου, και από την άλλη η δική μου ανικανότητα να αντεπεξέλθω σε αυτή. Τότε, πέρασα δύσκολα. Παρ’ όλα αυτά, επέμεινα και, τσούκου-τσούκου, έφτασα στην επόμενη φάση, σε εκείνη που απλά ήμουν πια καλός, που είχα πια ψηθεί.

Αυτή ήταν η περσινή χρονιά. Περνούσα τα project με δεκάρια. Περνούσα και όποιο μάθημα έδινα. Μπορώ να πω πως, πολλές φορές, όλο αυτό το απολάμβανα. Είχα κάνει την Πληροφορική το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής μου, αφήνοντας φυσικά πάρα πολλά πράγματα στην άκρη. Είχα ουσιαστικά αλλάξει τον εαυτό μου, και τώρα πια, μπορούσα για κάποιον περίεργο λόγο να χαίρομαι, προγραμματίζοντας καθημερινά το project της Ανάπτυξης Λογισμικού.

Και κάπως έτσι έφτασα στην εξεταστική του Ιούνη, καλός φοιτητής πια, έχοντας επιλέξει και θέμα για Πτυχιακή Εργασία. Για αυτήν, άρχισα να δουλεύω κάπου κοντά στο Πάσχα.

Ενδιάμεσα, έδωσα την εξεταστική του Ιούνη, όπου έσκισα. Μετά, γυρνώντας στη Θεσσαλονίκη για καλοκαίρι, συνέχισα να δουλεύω καθημερινά για την Πτυχιακή. Το θέμα της ήταν η ανάπτυξη μιας εφαρμογής για Android, με σκοπό την υποστήριξη των υποψηφίων για Erasmus. Αυτός ήταν και ο τίτλος της στο τελικό report.

Είχε φτάσει πια Ιούλιος και αντί να κάνω διακοπές, ξυπνούσα, έπαιρνα το λάπτοπ και πήγαινα και άραζα στη Βογατσικού, με έναν καφέ, γράφοντας κώδικα.

Ξέρετε, υπήρξαν δύσκολες στιγμές μέσα σε αυτά τα δύο (και κάτι) χρόνια. Δεν λέω πως είμαι ο πρώτος άνθρωπος που τις έζησα, ούτε πως δεν υπάρχουν πολύ πιο σοβαρά προβλήματα εκεί έξω. Αλλά, λέω πως, σε προσωπικό επίπεδο, υπήρξαν μήνες ολόκληροι, που δεν ένιωθα καθόλου καλά. Μήνες που η λέξη “ηρεμία” για μένα δεν είχε νόημα, όπως και η λέξη “έξοδος”. Έβλεπα τους φίλους μου να βγαίνουν, και αναρωτιόμουν γιατί το έκαναν.

Μια μέρα, η κοπέλα μου με ρώτησε: “Είσαι ευτυχισμένος;”. Χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, της απάντησα: “Όχι”.

Δεν το έλεγα με πικρία, ούτε καν με εκείνον τον ύπουλο τρόπο που κρυφοκλαίγεται κανείς για να τον χαϊδέψουν. Όχι. Απλά δεν ένιωθα ευτυχισμένος. Οι συνθήκες της ζωής μου ήταν καλές, ο στόχος μου πήγαινε ακριβώς όπως τον είχα κανονίσει, ίσως και καλύτερα απ’ ότι περίμενα, αλλά η ευτυχία, αυτό το πράγμα, δεν υπήρχε στη ζωή μου.

Και με αφορμή αυτό το ερώτημα, κάθισα και σκέφτηκα: Ποιές στιγμές, άραγε, στη ζωή μου, υπήρξα πραγματικά ευτυχισμένος;

Ήταν ένα ερώτημα που με δυσκόλεψε πολύ. Γιατί, ενώ ενστικτωδώς ήξερα πως έχω υπάρξει κάποτε ευτυχισμένος, όταν το μυαλό μου έπαιζε σε playback την ιστορία της ζωής μου, την “ευτυχία”, με όλη την έννοια της λέξης, δεν μπορούσα να την εντοπίσω ατόφια πουθενά.

Κι έτσι, το ερώτημα από “πότε”, έγινε πια “αν”. Αν, τελικά, υπήρξα ποτέ στ’ αλήθεια ευτυχισμένος.

Συνεχίζοντας να κοιτάζω τις στιγμές της ζωής μου, έβγαλα ένα πολύ παράξενο συμπέρασμα. Νομίζω, πως, όσες αναμνήσεις είχα από την ευτυχία, ήταν απλά αναμνήσεις ονείρων. Θέλω να πω, θυμάμαι τον εαυτό μου, γυμνάσιο, να ξαπλώνει στο κρεβάτι του δωματίου μου στο πατρικό, και να φαντάζομαι όλα όσα ήθελα να κάνω στην ζωή μου, όλα όσα ήθελα να γίνω.

Τότε, μέσα από εκείνα μου τα όνειρα, ένιωθα πραγματικά ευτυχισμένος. Και μόνο που υπήρχε αυτή η δυνατότητα για μένα, και μόνο που μπροστά μου απλωνόταν το μέλλον όπου εγώ μπορούσα να τα ζήσω όλα αυτά, ένιωθα προκαταβολικά ευτυχία.

Όταν το συνειδητοποίησα αυτό, ήταν και η πρώτη φορά, τα τελευταία δύο χρόνια, που φοβήθηκα για μένα.

Ήταν καιρός που είχα σταματήσει να γράφω, καιρός που είχα σταματήσει να παίζω μουσική, να ζω καινούριες στιγμές, να ονειρεύομαι, να ερωτεύομαι. Τα είχα θυσιάσει όλα αυτά, μονάχα για να καταφέρω να γίνω καλός φοιτητής, και τώρα δεν μπορούσα να αποφασίσω αν άξιζε τον κόπο.

Φοβόμουν, γιατί κατάλαβα ότι ο μόνος τρόπος που μπορούσα να είμαι ευτυχισμένος, ήταν μέσα από τα μεγάλα μου όνειρα. Και, έτσι όπως είχα γίνει, τα όνειρά μου ήταν πια αχνά, έτοιμα να χαθούν, σαν τις παλιές αναμνήσεις που μετά από χρόνια θυμάσαι μόνο το ότι υπήρχαν, αλλά όχι το περιεχόμενό τους.

Ένιωθα λες και, μέσα μου, είχε σβήσει ένα φως.

Αυτό το ένιωσα έντονα το καλοκαίρι που μας πέρασε. Τότε, έκλεισα το λάπτοπ και το έκρυψα μέσα στο ντουλάπι. Είχα ένα καλοκαίρι να ζήσω. Όταν με το καλό τελείωνε, θα ασχολιόμουν ξανά με την πτυχιακή.

Έτσι, άρχισα να πίνω καφέδες, χωρίς να κάνω τίποτα, όπως παλιά. Άρχισα να προσπαθώ να βγαίνω έξω τα βράδια. Τον Αύγουστο, ταξίδεψα στο Τόκιο. Η Ιαπωνία ήταν για μένα ένα ταξίδι που ήθελα να κάνω από παιδί. Πηγαίνοντας εκεί, άφησα όλες μου τις σκέψεις πίσω. Ήμουν μια κενή σελίδα. Είχα αλλάξει τον εαυτό μου τόσες πολλές φορές, που τώρα πια δεν ήξερα ποιός ακριβώς ήμουν. Γι’ αυτό και είπα, “στο διάολο”, και το μόνο που έκανα, ήταν να κάνω αυτό που ήθελα, για μένα.

Ένα μήνα μετά, γυρνώντας από την Ιαπωνία, έβγαλα το λάπτοπ μου, και άρχισα να δουλεύω ξανά για την πτυχιακή. Το να βλέπεις χιλιάδες γραμμές κώδικα μετά από καιρό, σε αποπροσανατολίζει αρκετά. Δεν ξέρεις από που να αρχίσεις, δεν θυμάσαι τι κάνει το κάθε πράγμα. Αλλά, τσουκου-τσούκου, μετά από δύο-τρεις μέρες, συνήλθα, και βρήκα ξανά τον ρυθμό μου.

Μέρα με τη μέρα, υλοποιούσα κάποιο feature, έλυνα κάποιο περίεργο bug. Ενώ το Πάσχα, τα πάντα στο Android μου ήταν άγνωστα, σήμερα σκεφτόμουν απλώς τι ήθελα να φτιάξω, και μέσα στη μέρα, το είχα έτοιμο. Μέσα από ότι είχα κάνει ως τώρα, και από τη χρονιά με τα μεγάλα project στη Java, είχα αποκτήσει μια δυνατή εμπειρία, και σήμερα αισθανόμουν άνετος να φτιάξω ότι θέλω.

Τον Σεπτέμβριο, έδωσα την εξεταστική. Πέρασα και τα δύο μαθήματα που ήθελα, και παρέδωσα ένα project που είχε πάρει παράταση. Μου είχαν μείνει πια τέσσερα μαθήματα για πτυχίο. Τέσσερα, από τα 35 (χωρίς τα ακόμη 10 εργαστήρια και project) που χρωστούσα όταν ξεκινούσα αυτόν τον αγώνα.

Αποθηκεύοντας το τελικό αρχείο της πτυχιακής, είχα ήδη πάρει μια απόφαση.

Ένα από εκείνα τα βράδια, άνοιξα το λάπτοπ και ξεκίνησα ξανά να γράφω. Στην αρχή, ήμουν εντελώς αποπροσανατολισμένος. Δεν ήξερα από που να αρχίσω, από που ακριβώς να πιαστώ. Αλλά, τσούκου-τσούκου, μετά από λίγα βράδια, οι σελίδες άρχισαν πάλι να γεμίζουν. Και έτσι όπως γέμιζαν οι σελίδες, ένιωθα ένα φως να ανάβει μέσα μου, ξανά.

Πριν από λίγες μέρες, τακτοποιούσα τα ντουλάπια του σπιτιού μου. Είμαι σχεδόν δέκα χρόνια εδώ, και σε λίγους μήνες ξενοικιάζω. Γι’ αυτό, τώρα τελευταία, κοιτάζω μέσα στα κλειστά ντουλάπια: πράγματα που είναι για πέταμα, πράγματα που στοιβάζω για να στείλω πίσω στο χωριό, ή πράγματα δικά μου, που είχα ξεχάσει.

Ένα από εκείνα τα βράδια, βρήκα ένα παλιό τετράδιο, από εκείνα που έγραφα τις σκέψεις μου. Σε μια σελίδα, πρέπει να ήμουν τρίτο η τέταρτο έτος, υπήρχε μια λίστα με τους στόχους μου για τη χρονιά. Ένας από αυτούς ήταν: “Να περάσω όλα τα μαθήματα που χρωστάω”. Ένας άλλος: “Να φτιάξω μια εφαρμογή για Android”.

Βλέποντας τα γράμματα μου, χαμογέλασα. Άφησα το τετράδιο πάνω στο γραφείο, και με το στυλό τράβηξα μια μπλέ γραμμή πάνω από τους δύο στόχους.

Βγαίνοντας από την αίθουσα που παρουσίαζα την πτυχιακή, οι καθηγητές της τριμελούς επιτροπής μου έδιναν το χέρι λέγοντάς μου τα συνηθισμένα συγχαρητήρια. Τον έναν από αυτούς τον ήξερα από το πρώτο έτος. Μας έκανε τότε "Εισαγωγή στον Προγραμματισμό". Έξω από την αίθουσα, με περίμεναν και μερικοί φίλοι.

«Πως αισθάνεσαι», με ρώτησαν. «Δεν ξέρω. Φυσιολογικά.»

Η αλήθεια ήταν πως δεν αισθανόμουν κάτι ιδιαίτερο. Ξέρω, για πολλούς η πτυχιακή είναι κάτι σημαντικό. Και για μένα ακόμη, αποτελούσε, όσο να ‘ναι, κάποιο ορόσημο. Αλλά, αλήθεια, αισθανόμουν αυτό που τους είχα πει, πως απλώς ακολουθούσα την φυσιολογική ροή των πραγμάτων.

Γυρνώντας σπίτι, θυμήθηκα γιατί το είχα ξεκινήσει όλο αυτό. Θυμήθηκα τις μέρες που μέσα μου υπέφερα, που θέλοντας να αποφύγω το θέμα του πανεπιστημίου δυνάμωνα απλώς τη φωτιά σε μια χύτρα που έβραζε μέσα μου.

Γι’ αυτό και είχα ξεκινήσει αυτόν τον αγώνα, ακόμη κι αν δεν ήταν το όνειρό μου. Γιατί ήθελα να αποδείξω στον εαυτό μου πως μπορούσα, ακόμη κι όταν τα πράγματα ήταν δύσκολα. Ακόμη κι όταν δεν το ήθελα. Και, ίσως, το ότι σήμερα δεν ένιωθα τίποτα, να ήταν και η ανταμοιβή.

Παλιά, ένιωθα άσχημα. Το να νιώθεις φυσιολογικά, ουδέτερα, είναι μια κάποια εξέλιξη. Είναι, σίγουρα, καλύτερα από το να νιώθεις άσχημα.

Εκείνο το βράδυ κάθισα πάλι στον καναπέ μου και άνοιξα τον υπολογιστή. Τα δάχτυλα μου χτυπούσαν τα πλήκτρα γρήγορα και η οθόνη γέμιζε αργά με λέξεις. Το μόνο φως στο δωμάτιο μου, πέραν από τον υπολογιστή, έβγαινε από τη λάμπα του γραφείου και έδινε μια ζεστή, πορτοκαλί απόχρωση στον χώρο. Από το ανοιχτό παντζούρι, μπορούσα να δω τα φώτα της απέναντι πολυκατοικίας. Πάνω από αυτή, έβλεπα τα αχνά αστέρια του νυχτερινού ουρανού.

Τι κακό έχει το να νιώθεις κανονικά;

Με τα δάχτυλά μου να χτυπούν το πληκτρολόγιο, ένιωσα μια παράξενη σιγουριά. Προσπάθησα να θυμηθώ αν την είχα νιώσει και παλιότερα, αλλά δεν τα κατάφερα. Μέσα στο σκοτεινό δωμάτιο, μόνος, χαμογέλασα. Μόνο η οθόνη του υπολογιστή και η κίτρινη λάμπα του γραφείου φώτιζαν τον χώρο.

Αυτά, και ένα ακόμη φως, που φώτιζε πια δυνατά μέσα μου.