Γιατί να διαβάσεις τον Μεταξοσκώληκα της Rowl... του Galbraith.
Με αφορμή την κυκλοφορία του "Μεταξοσκώληκα" από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, αυτό το review/παρουσίαση είναι από την Χαρούλα Καρακατσάνη, απόφοιτο Αγγλικής φιλολογίας - και (προειδοποιώ) μεγάλης fan της Rowling.
Όποιος μεγάλωσε τον Harry Potter, σίγουρα θυμάται τις ώρες που έχωνε τη μύτη του σε ένα βιβλίο της Rowling, γεμίζοντας το παιδικό μυαλό του με τις ατέλειωτες λεπτομέρειες του απίστευτου μαγικού κόσμου.
Γι’ αυτό και είναι δύσκολο για τους περισσότερους να δούμε την Rowling όχι ως την μάνα του Harry Potter, αλλά ως μια ξεχωριστή συγγραφέα, με ταλέντο και όρεξη - ακριβώς όπως δε μπορεί κανείς να δει τον Daniel Radcliffe ως οτιδήποτε πέραν από τον Harry Potter.
Σκηνή από την τελευταία του ταινία: "Ο Χάρι Πότερ και η Κάμαρα με τους Κερατάδες".
Γι' αυτό, πολύς κόσμος εξοργίστηκε όταν η JK δημοσίευσε το πρώτο της εγχείρημα "για ενήλικες", το “Ένας Ξαφνικός Θάνατος”. Πώς τόλμησε η γλυκιά κυριούλα που γράφει παιδικά βιβλία να χρησιμοποιήσει βρισιές, θανάτους, ναρκωτικά, δολοπλοκίες; Αίσχος!
Αγανάκτησε, λοιπόν, η γυναίκα με αυτά που άκουσε, και είπε να το ρίξει στα ψευδώνυμα. Κι έτσι γεννήθηκε ο συγγραφέας Robert Galbraith, μαζί με μια σειρά από βιβλία (δύο για την ώρα) σχετικά με τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Κόρμοραν Στράικ και τις υποθέσεις που καλείται να εξιχνιάσει.
Φυσικά, το πραγματικό της όνομα παρέμεινε μυστικό για αρκετό καιρό μετά την έκδοση του βιβλίου - μέχρι που το πήρε χαμπάρι κάποια δημοσιογράφος και το έβγαλε στη φόρα, εκτοξεύοντας παράλληλα και τις πωλήσεις ενός βιβλίου που ναι μεν είχε λάβει πολύ καλές κριτικές, αλλά ως τότε είχε πουλήσει μονάχα γύρω στα 1.000 αντίτυπα.
Παρ' όλα αυτά, το συγγραφικό στυλ των βιβλίων υπό το όνομα Robert Galbraith, δεν διαφέρει καθόλου από ότι έχουμε ήδη γνωρίσει από την Rowling: Το απόκοσμο ύφος στο ξεκίνημα της αφήγησης, ένας μυστήριος θάνατος, απόλυτη σύγχυση και σκοτάδι, είναι γνωστά γνωρίσματα της συγγραφέως της οποίας τα βιβλία σχεδόν κατεξοχήν ξεκινούν με έναν θάνατο. Μόνο που πλέον η ιστορία είναι πιο περίπλοκη, το μυστήριο εξελίσσεται σε γόρδιο δεσμό που περισσότερο φαίνεται να καταλήγει σε αδιέξοδο παρά σε λύση και η αίσθηση αγωνίας κορυφώνεται καθώς οι σελίδες τελειώνουν αλλά η λύση δε φαίνεται πουθενά.
Το πρώτο βιβλίο: Το Κάλεσμα του Κούκου.
“Το Κάλεσμα του Κούκου” είναι το πρώτο βιβλίο με πρωταγωνιστή τον Κόρμοραν Στράικ. Βετεράνος πολέμου, ήσυχος, βαθιά προβληματισμένος από την τροπή που έχει πάρει η ζωή του αλλά ανίκανος να αλλάξει κάτι σε αυτήν.
Μέχρι που εμφανίζεται μια υπόθεση: Ο αδερφός του διάσημου μοντέλου Λούλα Λάντρι τον προσλαμβάνει για να εξιχνιάσει την "αυτοκτονία" της αδερφής του, η οποία λίγο καιρό πιο πριν είχε πέσει από το μπαλκόνι του σπιτιού της.
Από τη στιγμή που θα πιάσεις το βιβλίο στα χέρια σου, θα δυσκολευτείς πολύ να το αφήσεις κάτω, γι’ αυτό και συμβουλεύω όποιον αρχίσει το διάβασμα να έχει χρόνο (αλλά και φαιά ουσία) για να αφιερώσει, καθώς σελιδα-σελίδα σε τραβάει όλο και περισσότερο μέσα στο κρύο και βρώμικο Λονδίνο μέχρι που γίνεσαι η σκιά του ντετέκτιβ, προσπαθώντας κι ο ίδιος να εξιχνιάσεις το μυστήριο. Γιατί μέχρι τελευταία στιγμή δεν μπορείς να ξέρεις αν είναι αυτοκτονία ή φόνος - κι αυτή είναι η μαγεία του.
Από το πρώτο βιβλίο της σειράς δεν λείπει ο κόσμος της μόδας και της «γκλαμουριάς»: μοντέλα, φωτογραφήσεις, σχεδιαστές, κλαμπ, ναρκωτικά, γρήγορα αμάξια και προσωπικότητες γεμάτες μυστικά. Οι ανολοκλήρωτοι διάλογοι, τα πορίσματα του Στράικ – καλά προστατευμένα από τα μάτια του αναγνώστη - και η αιώνια ταλάντωση μεταξύ αυτοκτονίας και δολοφονίας, καθώς οι μάρτυρες γίνονται ύποπτοι και στη συνέχεια θύματα, εξιτάρουν και τον πιο εκπαιδευμένο νου.
Το καινούριο βιβλίο: Ο Μεταξοσκώληκας.
Στον Μεταξοσκώληκα, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, ο Στράικ έχει πλέον εδραιωθεί και είναι πια γνωστός στους κύκλους που πρέπει.
Αυτή τη φορά, η υπόθεση αφορά την εξαφάνιση του συγγραφέα Όουεν Κουίν. Η γυναίκα του μεγάλου σε ηλικία συγγραφέα προσλαμβάνει τον Στράικ για να τον φέρει πίσω. Όταν, όμως, ο εν λόγω συγγραφέας βρίσκεται νεκρός, δολοφονημένος με βάρβαρο τρόπο, τα πράγματα αγριεύουν. Και το μυστήριο κορυφώνεται όταν αποκαλύπτεται ότι ο συγγραφέας δολοφονήθηκε με τον ίδιο τρόπο που δολοφονείται ο κεντρικός ήρωας του νέου του βιβλίου – του οποίου το αντίγραφο βρίσκεται κλειδωμένο, μακριά από τα μάτια του κοινού.
Το αξιοθαύμαστο στην υπόθεση είναι ότι χρησιμοποιείται η ιστορία The Pilgrim’s Progress του Τζον Μπάνιαν, ένα κείμενο του 1678 με θρησκευτικό περιεχόμενο, σχετικά με το ταξίδι ενός προσκυνητή και την τελική του εξιλέωση.
Στο κείμενο όμως, είναι εντελώς αναστρεμμένο, καθώς δεν υπάρχει καμία εξιλέωση και το φρικτό έγκλημα με το οποίο τελειώνει η ζωή του συγγραφέα αποτελεί μια διεστραμμένη απόδοση της ιστορίας.
Γιατί είναι ενδιαφέρον κάτι τέτοιο; Επειδή η αφήγηση εξαπλώνεται σε όλη την πλοκή, οι χαρακτήρες του Μεταξοσκώληκα γίνονται συμβολισμοί στο βιβλίο του Κουίν – το οποίο επίσης ονομάζεται Μεταξοσκώληκας - και ουσιαστικά έχουμε το φαινόμενο της μεταμοντέρνας λογοτεχνίας: μια αφήγηση μέσα σε μια αφήγηση. Με αυτόν τον τρόπο, ο αναγνώστης βυθίζεται ολοένα πιο βαθιά στην πλοκή, αρχίζει τις εικασίες σχετικά με την ταυτότητα του δολοφόνου και δε μπορεί παρά να θαυμάσει την μαεστρία με την οποία δημιουργήθηκε αυτό το καταπληκτικό βιβλίο.
Περιπλοκότητα, περιπλοκότητα, περιπλοκότητα.
Παρόλα αυτά, δεν κουράζεσαι καθόλου, και φτάνεις από την σελίδα 5 στην σελίδα 200 χωρίς να το καταλάβεις. Επειδή η ιστορία ακολουθεί κάθε κανόνα στο "Handbook των Ιστοριών Μυστηρίου", καταλήγεις να παραλογίζεσαι καθώς όλοι οι μάρτυρες είναι ταυτόχρονα πιθανοί δολοφόνοι αλλά και εξίσου απίθανοι! Δεν φτάνεις σε κρεσέντο αγωνίας, αλλά αντ’ αυτού μάλλον παρακολουθείς με αμείωτο ενδιαφέρον περιμένοντας να δεις αν ξεπέρασες σε εξυπνάδα τον συγγραφέα… Εσύ θα το καταφέρεις;
Και το πόρισμα…
Φέρνοντας σε σύνολο τα δύο βιβλία μαζί και εξετάζοντας τα περισσότερο ως ενιαία ιστορία και όχι ως ξεχωριστές οντότητες, είναι ξεκάθαρο πως η αίσθηση στην οποία στοχεύει είναι εκείνη ενός μοντέρνου Σέρλοκ Χολμς. Αποτοξινωμένος από ψυχότροπες ουσίες, λιγότερο ακραίος και υπερήφανος, αλλά εξίσου ιδιοφυής και ενδιαφέρων, ο Strike είναι φτιαγμένος από το σινάφι των σπουδαίων. Και όπως κάθε «Σέρλοκ» έτσι και ο Στράικ έχει τον δικό του Watson, την πανέξυπνη Robin, μια κοπέλα που προσλαμβάνει ως γραμματέα αλλά αποδεικνύεται χρήσιμη σύμμαχος τόσο στις αποστολές όσο και στην ερευνητική διαδικασία.
Ένας πανέξυπνος τύπος, σκυθρωπός, «σακάτης» καθώς έχει χάσει το ένα του πόδι στον πόλεμο, σημαδεμένος από τις αναμνήσεις του πολέμου, της καταχρηστικής αλλά και συνεξάρτητης πρώην αρραβωνιαστικιάς του και ενός διάσημου πατέρα που ντρέπεται για τον γιο του. Ο Στράικ είναι ένας «χαλασμένος» άνθρωπος, όπως είναι και ο καθένας από εμάς. Δεν είναι ένας απόρθητος Σέρλοκ. Και λόγω αυτής του της «ιδιότητας» σε παίρνει με το μέρος του.
Επιπλέον, θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω την καθημερινότητα ενός ζοφερού Λονδίνου όπως παρουσιάζεται στα βιβλία και σε μεταφέρει καταμεσής της Leicester Square. Παγωμένο, αφιλόξενο και δεκτικό μόνο προς όσους έχουν φήμη και χρήμα, βλέπεις τις ζωές των ανθρώπων πίσω από κλειστές πόρτες, σαν να τους παρακολουθείς από ένα παραθυράκι.
Ταυτόχρονα όμως παίρνεις και μια ιδέα της υπέροχης αυτής πόλης, καθώς ο ντετέκτιβ οργώνει το Λονδίνο με τη βοήθεια του μετρό και του τρένου, πηγαίνει από παμπ σε πάμπ σε υπαρκτούς δρόμους, με υπαρκτά ονόματα και παραγγέλνει London Pride μπίρα.
Στο τέλος, αφού θα έχεις διαβάσει το βιβλίο, δε μπορείς παρά να θες να επισκεφτείς αυτά τα μέρη, κάνοντας έτσι ένα δικό σου “pilgrimage” στο μυθιστόρημα, και να πιείς μερικά pints της London Pride.
Μπαίνοντας στην Ye Olde Cheshire Cheese, μπορείς εύκολα να φανταστείς τον Κόρμοραν παραδίπλα, κρατώντας μια λάγκερ, να τρίβει το γόνατο του στο σημείο της προσθήκης ποδιού και σκωπτικός να συζητάει με την Robin τα ευρήματα της υπόθεσης του.